Huyết áp cao và cholesterol cao là những yếu tố tạo nguy cơ cao đối với bệnh tim và đột quỵ. Khi cả huyết áp cao và cholesterol cao xảy ra cùng nhau, chúng có thể làm hỏng các mạch máu, làm tăng đáng kể nguy cơ biến chứng trong tương lai. Để ngăn ngừa bệnh tim và đột quỵ, điều quan trọng là phải kiểm soát lượng cholesterol và huyết áp của bạn.
Nguyên nhân gây ra cholesterol cao
Cholesterol là một chất giống như chất béo mà cơ thể bạn cần để tạo ra thành tế bào và một số hormone nhất định. Cholesterol được tạo ra bởi gan và thu được trong quá trình ăn uống các sản phẩm động vật, như thịt, hải sản và sữa.
Cholesterol không hòa tan trong máu, và nó phải được vận chuyển khắp cơ thể dưới dạng các hạt gọi là lipoprotein. Lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) thường được gọi là “cholesterol xấu”, vì nó làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Mặt khác, lipoprotein mật độ cao (HDL) được coi là “cholesterol tốt” vì ít nguy cơ gây hại.
Yếu tố di truyền và lối sống góp phần gây ra cholesterol cao. Một số gen khác nhau có liên quan đến tình trạng này.
Chế độ ăn uống điển hình của người Mỹ có nhiều cholesterol và chất béo bão hòa, làm tăng cholesterol. Không tập thể dục đủ mức và hút thuốc cũng có thể góp phần gây tăng cholesterol.
Một số căn bệnh và thuốc cũng có thể gây ra cholesterol cao, bao gồm:
- Có mức độ hormone tuyến giáp thấp có thể dẫn đến mức LDL tăng cao.
- Một loại bệnh thận được gọi là hội chứng thận hư làm tăng mức LDL.
- Một số loại thuốc, bao gồm steroid, chất ức chế protease và một số loại thuốc tránh thai, có thể làm tăng cholesterol.
Mối quan hệ giữa cholesterol cao và huyết áp cao
Huyết áp cao và cholesterol cao đều làm hỏng lớp lót bên trong của mạch máu, được gọi là nội mô.
Theo thời gian, tổn thương nội mô góp phần hình thành các mảng cholesterol và các tế bào viêm trong mạch máu khắp cơ thể, được gọi là xơ vữa động mạch.
Tổn thương nội mô cũng dẫn đến sự điều hòa không tốt của sự giãn nở mạch máu. Kết quả là các động mạch bị xơ cứng, thu hẹp không đáp ứng như mong muốn.
Ai cũng biết rằng cả huyết áp cao và cholesterol cao đều góp phần vào chứng xơ vữa động mạch và làm tăng nguy cơ mắc các biến cố tim mạch như bệnh tim và đột quỵ. Nhưng dường như có sự tác động lẫn nhau phức tạp hơn giữa cholesterol cao và huyết áp cao.
Khi các yếu tố nguy cơ của huyết áp cao và cholesterol cao xảy ra cùng nhau, chúng càng làm tăng nguy cơ biến cố tim mạch. Và việc điều trị cholesterol cao ở một bệnh nhân đã được điều trị huyết áp cao làm giảm thêm nguy cơ mắc các biến cố tim mạch.
Hơn nữa, cholesterol cao và huyết áp cao thường xảy ra cùng nhau, và các nghiên cứu đã chỉ ra rằng cholesterol cao có liên quan và có thể góp phần gây ra huyết áp cao sau này trong cuộc sống.
Rủi ro sức khỏe tiềm ẩn
Cả cholesterol cao và huyết áp cao đều là những yếu tố nguy cơ nổi tiếng đối với đột quỵ và đau tim vì chúng góp phần vào chứng xơ vữa động mạch.
Xơ vữa động mạch là sự tích tụ của các mảng bám trong mạch máu. Tùy thuộc vào các mạch máu bị ảnh hưởng, tình trạng này có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe. Tìm thấy mảng xơ vữa trong một động mạch có nghĩa là bạn có khả năng bị tắc nghẽn ở các động mạch khác trong cơ thể.
Các biến chứng của xơ vữa động mạch bao gồm:
- Xơ vữa động mạch vành: Đây là tình trạng tích tụ các mảng bám trong các động mạch nuôi tim. Điều này có thể dẫn đến đau tim, suy tim và tử vong.
- Bệnh động mạch ngoại biên: Đây là sự tích tụ các mảng bám trong động mạch chân có thể gây ra tình trạng gò bó hoặc đau ở chân khi đi bộ, được giảm bớt khi nghỉ ngơi. Những tắc nghẽn này có thể dẫn đến thiếu máu cục bộ ở chi, trong đó máu không đủ lưu thông đến cẳng chân và bàn chân, dẫn đến vết thương không lành và cuối cùng có thể phải cắt cụt chi.
- Xơ vữa động mạch cảnh: Đây là mảng bám trong động mạch cảnh ở cổ có thể cản trở dòng chảy của máu, đứt đoạn và di chuyển lên não, dẫn đến đột quỵ.
- Thiếu máu cục bộ mạc treo: Mảng bám này trong các mạch máu cung cấp cho ruột có thể dẫn đến lưu lượng máu kém hoặc “thiếu máu cục bộ ở ruột”, gây đau sau khi ăn và giảm cân.
Kiểm soát huyết áp và mức cholesterol
Một số thay đổi lối sống có thể có tác động lớn đến việc giảm huyết áp và cholesterol. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, thay đổi lối sống không đủ để làm giảm con số và cần phải dùng đến thuốc.
Sống một lối sống năng động có thể giúp kiểm soát huyết áp và số lượng cholesterol. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) khuyến nghị nên tập thể dục ít nhất 150 phút, như đi bộ, đi xe đạp hoặc bơi lội, hàng tuần.
Giảm cân lành mạnh có thể làm giảm cả huyết áp và cholesterol.
Khi thay đổi lối sống không đủ để làm giảm mức cholesterol và huyết áp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để điều trị theo từng tình trạng bệnh.
Statin là một loại thuốc giảm cholesterol thường được kê đơn và cực kỳ hiệu quả có thể làm giảm LDL hơn 50%. Có nhiều loại thuốc hiệu quả và được dung nạp tốt để giảm huyết áp. Bác sĩ có thể giúp quyết định loại thuốc nào phù hợp với tình trạng của bạn.
Theo Very Well Health (https://www.verywellhealth.com/high-cholesterol-high-blood-pressure-5204455).
